Overzichtsartikelen

PREHABILITATIE BIJ HET COLORECTAAL CARCINOOM: VAN PREHAB-STUDIE TOT LANDELIJKE IMPLEMENTATIE?

SAMENVATTING

Het ondergaan van colorectale chirurgie gaat gepaard met veel postoperatieve morbiditeit en afname van functionele capaciteit postoperatief. Bij prehabilitatie staat het verhogen van de functionele capaciteit centraal. Het verhogen van de functionele capaciteit wordt gedaan door middel van het preoperatief optimaliseren van zowel de fysieke status als de mentale conditie van de patiënt. Wij presenteren de resultaten van de grootste gerandomiseerde studie over de effectiviteit van prehabilitatie en geven onze blik op de toekomst voor prehabilitatie. Patiënten die gepland waren voor niet-gemetastaseerde colorectale chirurgie kwamen in aanmerking voor de studie. De gerandomiseerde interventiegroep kreeg een programma met vier interventies: hoog intensief gesuperviseerd trainen, optimalisatie van voedingsstatus, mentale ondersteuning en een stoppen-met-rokenprogramma. In totaal werden 251 patiënten geanalyseerd (prehabilitatiegroep (n=123); controlegroep (n=128)). Het voorkomen van een ernstige complicatie was significant lager in de prehabilitatiegroep ten opzichte van de controlegroep (CCI >20; 17,1% vs. 29,7%; OR=0,47,95%-Bl (0,26–0,87); p=0,02). Het gemiddelde verschil in afstand in de 6 minuten-wandeltest, vier weken na de operatie, was 15,6 meter (95%-BI (-1,4–32,6); p=0,07). Na de studie werd prehabilitatie standaardzorg in het Maxima MC. Het standpunt prehabilitatie is in het leven geroepen om gezamenlijk data te verzamelen en daarmee de bewijslast te leveren om prehabilitatie landelijk te implementeren.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2023;1(3):126–31)

OP WEG NAAR LANDELIJKE IMPLEMENTATIE VAN PREHABILITATIE BIJ DARMKANKER: VOORUITGANG EN HINDERNISSEN

Prehabilitatie wordt vaak gezien als een boerenverstandsinnovatie. Dit komt doordat een grote operatie wordt vergeleken met het rennen van een marathon, en niemand begint ongetraind aan een marathon. Daarom is het logisch dat men zich ook voorbereidt op een grote operatie. Desondanks is prehabilitatie nog geen standaardzorg. Hoewel er binnen Nederland vanuit allerlei hoeken steun en bijval voor deze interventie te vinden is, is er ook weerstand. Die weerstand is gebaseerd op argumenten van onvoldoende wetenschappelijk bewijs en extra interventiekosten in een context waar besparingen moeilijk te verzilveren zijn. Er is in het huidige zorgstelsel geen plek om innovaties versneld en gezamenlijk te evalueren. De gemiddelde duur van introductie van een innovatie naar standaardzorg duurt in Nederland gemiddeld 17 jaar. En dat is, met het zorginfarct lonkend aan de horizon, onaanvaardbaar.

(NED TIDSCHR LEEFSTILGENEESKD 2023;1(3):124–5)

VITAMINE D-SUPPLEMENTEN BIJ DE BEHANDELING VAN MS: WAARDEVOL OF VRUCHTELOOS?

SAMENVATTING

Vitamine D-suppletie bij patiënten met multiple sclerose (MS) wordt al enige tijd aangeprezen binnen de alternatieve geneeskunde. In de afgelopen jaren heeft het ontstekingsremmende effect van vitamine D ook in de onderzoekswereld de interesse getrokken en daaropvolgend zijn diverse studies uitgevoerd naar de mogelijke toepassing van supplementaire vitamine D-toediening bij auto-immuunziekten als MS. De resultaten van deze wetenschappelijke studies naar de effectiviteit van vitamine D-suppletie bij de MS-behandeling bleken echter niet rechtlijnig en deels tegenstrijdig. Daarom is een aantal nieuwe klinische studies opgezet om meer duidelijkheid te scheppen over de waarde van vitamine D-supplementen bij de behandeling van MS. In dit artikel wordt een aantal van de meest relevante en recente studie-uitkomsten besproken bij patiënten met MS en vitamine D.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2023;1(3):120–3)

SMAAK EN REUK BIJ BEHANDELING MET CHEMOTHERAPIE

SAMENVATTING

Smaakverandering en smaakverlies wordt tijdens en na de behandeling met chemotherapie veelvuldig gerapporteerd. Smaakveranderingen kunnen worden veroorzaakt door veranderingen op het niveau van de smaakpapillen, door reukveranderingen of door veranderde speekselvloed of speekselsamenstelling. Onderzoek naar smaakveranderingen is complex en belastend voor de patiënt. Hierdoor is er slechts een beperkt aantal studies met homogene groepen die longitudinaal worden vervolgd. Ondanks het ontbreken van uitgebreid onderzoek, kan het bespreken van de problematiek en het geven van alledaagse adviezen voor de patiënt van belangrijke meerwaarde zijn.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2023;2:80–4)

PRIMAIRE PREVENTIE VAN DEMENTIE: EEN KRITISCHE BESCHOUWING VAN HET WETENSCHAPPELIJK BEWIJS EN NEDERLANDSE INITIATIEVEN

SAMENVATTING

Dit artikel geeft een overzicht van de huidige kennis over dementiepreventie en risicoreductie. Naast de stand van de internationale wetenschap, geeft het ook een overzicht van voorlichtingsactiviteiten die in Nederland lopen en de resultaten van focusgroepen met belanghebbenden over de wetenschappelijke kennis en de voorlichtingsactiviteiten. Er zijn aanwijzingen voor een bescheiden verband tussen het aanpakken van risicofactoren en cognitieve achteruitgang en dementie, maar harde bewijzen ontbreken vooralsnog. Het aanpakken van risicofactoren is desondanks aan te bevelen, omdat het een positieve invloed heeft op andere aspecten van de gezondheid.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2023;2:72–9)

PRIMAIRE PREVENTIE VAN DEMENTIE: WANNEER IS ER GENOEG BEWIJS?

Editorial bij de bijdrage van M.P. Hoevenaar-Blom, H.L. Christie, K. Deckers, M. van Boxtel, W.M.M. Verschuren, A.C.J. Nooyens, C. Smits, D. Bekkenkamp, E. Richard, S. Köhler getiteld ‘Primaire preventie van dementie: een kritische beschouwing van het wetenschappelijk bewijs en Nederlandse initiatieven’.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2023;2:70–1)

De gecombineerde leefstijlinterventie: goed op weg!?

SAMENVATTING

In Nederland zijn vier erkende gecombineerde leefstijlinterventies (GLI’s) gericht op mensen met overgewicht. Zij krijgen dan begeleiding en advies over gezonde voeding, bewegen en andere relevante factoren, zoals stress en slaapgebrek. Deze vier GLI’s variëren qua inhoud, opzet en effectiviteit. De algehele effecten van GLI’s zijn met een gemiddelde gewichtsafname van 3,4% bescheiden te noemen. In dit artikel worden niet alleen de verschillen per GLI beschreven, maar wordt ook een overzicht gegeven van de werkzame GLI-elementen. Mede op basis daarvan pleiten de auteurs voor een verdere doorontwikkeling van de huidige GLI’s, waarbij de GLI-elementen, zowel afzonderlijk als in samenhang, goed worden onderzocht. Dit zou vervolgens moeten leiden tot één landelijke basis-GLI met voldoende beweegcontactmomenten en een adequate combinatie van fysieke bijeenkomsten en online ondersteuning. Ook adviseren de auteurs om de GLI een meer integraal karakter te geven, waarbij ook andere factoren, zoals psychologische aspecten en schuldenproblematiek, aandacht krijgen. Dit alles vereist wel een bereidheid van alle betrokken partijen om onderling samen te werken, gezamenlijk kennis uit te wisselen, te leren van elkaar en samen door te ontwikkelen.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2023;2:64–9)