NTvL - jaargang 3, nummer 4, september 2025
dr. ir. M.H. Verwijs , dr. ir. E.J. Brink
De Schijf van Vijf van het Voedingscentrum is onder andere gebaseerd op de Richtlijnen goede voeding en de voedingsnormen van de Gezondheidsraad. Daarmee is de Schijf van Vijf een goed onderbouwde basis voor een gezond en gevarieerd voedingspatroon voor de algemene populatie in Nederland. In dit artikel wordt beschreven dat de Schijf van Vijf één van de voedingspatronen is die wordt aangeraden voor patiënten met hart- en vaatziekten door atherosclerose en/of diabetes mellitus type 2. Voor deze patiënten geldt daarnaast een aantal specifieke voedingsadviezen. Zo krijgen patiënten met hart- en vaatziekten specifieke voedingsadviezen over de hoeveelheid vis, het gebruik van producten verrijkt met plantensterolen en het slikken van supplementen met visvetzuren en rodegistrijst. Bij diabetes mellitus type 2 zijn koolhydraatbronnen een extra aandachtspunt en zijn er adviezen over het volgen van een koolhydraatbeperkt dieet. Daarnaast kan een diëtist aanvullende individuele voedingsadviezen geven. Het is als leefstijlprofessional belangrijk om deze adviezen te ondersteunen.
(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2025;3(4):169–74)
Lees verderNTvL - jaargang 3, nummer 4, september 2025
dr. R.E. Wiegel , dr. Y.V. Louwers , dr. G. Jiskoot
Polycysteus ovariumsyndroom (PCOS) is een veelvoorkomende hormonale aandoening die wereldwijd 8–13% van de vrouwen in de vruchtbare leeftijd treft. De aandoening kent reproductieve, metabole en psychologische gevolgen, waaronder menstruatiestoornissen, hyperandrogenisme en insulineresistentie. De diagnose wordt gesteld aan de hand van internationale criteria, waaronder onregelmatige of uitblijvende menstruaties, verhoogde androgenen en echografisch zichtbare polycysteuze eierstokken. Overgewicht en obesitas komen vaak voor bij PCOS en verergeren de symptomen, maar ook vrouwen met een gezond gewicht lopen risico op metabole problemen. De pathofysiologie is complex en omvat genetische, hormonale en omgevingsfactoren zoals voeding en obesitas. Een gezonde leefstijl is de eerste lijn van behandeling en richt zich op het behouden of bereiken van een stabiel gewicht, zonder focus op restrictieve diëten. Psychologische klachten zoals depressie, angst en eetstoornissen komen frequent voor en verdienen structurele aandacht. De behandeling vereist een multidisciplinaire aanpak met oog voor leefstijl, psychisch welzijn en langdurige begeleiding.
(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2025;3(4):161–8)
Lees verderNTvL - jaargang 3, nummer 3, juni 2025
dr. D.L. Smit , drs. P. Bond , drs. T. Verdegaal , dr. W. de Ronde
Supplementen zijn populair onder sporters. Sporters beschouwen ze als natuurlijke aanvullingen op hun voeding om hun gezondheid en sportprestaties te verbeteren, hoewel wetenschappelijk bewijs voor hun effectiviteit vaak ontbreekt. Dit artikel geeft een overzicht van supplementen die sporters gebruiken, hun beoogde effecten en de mate van wetenschappelijke onderbouwing. Het bespreekt onder andere supplementen voor micronutriënten, snelle energievoorziening, prestatiebevordering en indirecte voordelen zoals herstel en blessurepreventie. Hoewel sommige supplementen een prestatievoordeel kunnen bieden, is hun effect vaak beperkt. Een klein aantal supplementen kan een marginaal prestatievoordeel opleveren, maar sporters dienen hierbij een zorgvuldige afweging te maken tussen de mogelijke winst en de risico’s, zoals kosten, bijwerkingen en de kans op vervuiling.
(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2025;3(3):108–15)
Lees verderNTvL - jaargang 3, nummer 2, april 2025
C. Van Der Stukken , prof. dr. T.S. Nawrot , dr. D.S. Martens
Telomeren zijn de beschermende uiteinden van chromosomen en nemen in lengte af naarmate we verouderen. Telomeren zijn een indicator voor de gevoeligheid om ouderdomsgerelateerde ziekten te ontwikkelen. Verschillen in telomeerlengtes worden voornamelijk verklaard door een complex samenspel van genetische, leefstijl- en omgevingsfactoren. Eerdere studies toonden aan dat een gezonde leefstijl belangrijk is in termen van ziektepreventie. Recent onderzoek toont aan dat leefstijl ook in verband wordt gebracht met essentiële biologische processen die betrokken zijn bij veroudering, zoals telomeerverkorting. Dit kan gedeeltelijk verklaren waarom er een verband is tussen leefstijl en ontwikkeling van ziekten. Dit benadrukt dat een gezonde leefstijl niet alleen direct bijdraagt aan het voorkomen van ziekten, maar ook indirect via biologische processen die de veroudering reguleren en daarbij de gevoeligheid voor het ontstaan van ziekte verminderen. Deze omgevings- en leefstijlfactoren kunnen al voor de geboorte aanzienlijk invloed uitoefenen op de variatie in telomeerlengte bij pasgeborenen. Hoewel bij de geboorte ieder kind even oud is, is dat niet zo als we kijken naar de biologische leeftijd op basis van de lengte van de telomeren. Met andere woorden, de lengte van de telomeren bij de geboorte vormt één van de mechanismen die verschillen in veroudering en ziektegevoeligheid gedurende het leven mee bepalen. Dit benadrukt het belang van een gezonde leefstijl en omgeving voor het bevorderen van een lang en gezond leven vanaf de preconceptie, niet alleen voor onszelf, maar ook voor toekomstige generaties.
(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2025;3(2):69–75)
Lees verderNTvL - jaargang 3, nummer 2, april 2025
prof. dr. J.J.S. Kooij
ADHD gaat in de meerderheid van de gevallen gepaard met slaapstoornissen, waarvan de verlate slaapwaakfasestoornis de meest voorkomende is. Maar ook insomnie, slaapapneu en rusteloze-benensyndroom komen vaak voor, en niet zelden lijden patiënten aan meerdere slaapstoornissen. Wat dit zegt over de etiologie van ADHD is nog een vraag, maar het belang van behandeling van de slaapklachten mag niet worden onderschat. Slaaptekort verergert namelijk de ernst van de ADHD-symptomen zoals concentratie-en geheugenproblemen en stemmingswisselingen. Ook eetbuien, overgewicht en (winter) depressie kunnen daardoor optreden. Dit artikel richt zich met name op behandeling van de meest voorkomende slaapstoornis, de verlate slaapfase. Deze bestaat uit voorlichting over het belang van de licht-en-donkercyclus voor de slaap, slaaphygiëne, melatonine ’s avonds en licht ’s morgens, ofwel chronotherapie. Deze benadering blijkt uit onderzoek effectief te zijn en is goed toepasbaar in de praktijk.
(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2025;3(2):61–8)
Lees verderNTvL - jaargang 3, nummer 1, maart 2025
prof. dr. R.F. Witkamp
Onderzoek toont aan dat 55% van de Nederlandse bevolking voedingssupplementen gebruikt, variërend van vitamines en mineralen tot kruiden en visolie. Mensen geven aan dit te doen ‘voor de zekerheid’, ter ondersteuning van hun gezondheid of ter voorkoming van ziekten. Zowel bij patiënten als zorgverleners bestaat veel onduidelijkheid over wat voedingssupplementen precies zijn en hoe veilig en effectief ze zijn. Hoewel ‘nutritionele’ supplementen, zoals vitamines en mineralen, nuttig of zelfs noodzakelijk kunnen zijn, is er weinig wetenschappelijk bewijs voor de effectiviteit van producten die een ‘fysiologisch’ effect beloven, zoals groene-thee-extract of spirulina. Voedingssupplementen kunnen bovendien interacties veroorzaken met medicijnen of ongewenste stoffen bevatten. Wettelijk vallen supplementen onder voeding, waardoor er veel minder strenge eisen aan worden gesteld dan aan geneesmiddelen. Vanuit het oogpunt van kwaliteitsborging en veiligheid zou daarom ten minste een basis-notificatiesysteem wenselijk zijn. Hoewel leefstijlinterventies doorgaans geen suppletie vereisen, is het belangrijk om mogelijke nutriëntentekorten te voorkomen en deze, indien nodig, ‘evidence-based’ aan te pakken. Supplementgebruik is een realiteit, zeker bij de doelgroepen voor leefstijlinterventies. Om met de patiënt in gesprek te blijven is kennisverwerving over dit onderwerp belangrijk.
(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2025;3(1):7–14)
Lees verderNTvL - 2024, nummer 6, december 2024
dr. B.A. de Jong
Omgevings- en leefstijlfactoren beïnvloeden de kans op het krijgen van multipele sclerose (MS). Een lage spiegel van vitamine D, verminderde blootstelling aan zonlicht, roken en obesitas op jongere leeftijd zijn duidelijk geassocieerd met een verhoogd risico op het krijgen van MS. Roken en comorbiditeit, zoals hart- en vaataandoeningen, zijn geassocieerd met meer uitgesproken ziekteprogressie. Beïnvloedbare factoren, zoals dieet, fysieke activiteit en het behandelen van comorbiditeit, kunnen bijdragen aan afname van MS-gerelateerde klachten en betere kwaliteit van leven. Hogere kwaliteit van dieet en meer bewegen hebben een relatie met een gunstiger MS-ziektebeloop. Of leefstijlaanpassingen, zoals dieet en fysieke activiteit, het pathofysiologische proces van MS na diagnose kunnen moduleren is een nog onbeantwoorde onderzoeksvraag.
(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2024;2(6):254–9)
Lees verder
Naar boven
