Maatschappij

Update Coalitie Leefstijl in de Zorg: patiënten stimuleren en ondersteunen bij leefstijlverandering

INLEIDING

“Leefstijl is onderdeel van passende zorg”, aldus het Integraal Zorgakkoord. Dit is echter een heel algemeen statement. Om hier handelingsperspectief aan te geven voor professionals en patiënten, is het belangrijk dat er in opleidingen en richtlijnen aandacht is voor leefstijl. Dat de financiering van het gesprek over leefstijl of leefstijlinterventies geen drempels opwerpen. En dat patiënten en zorgverleners worden ondersteund bij het voeren van het gesprek en het doorverwijzen. Met zeven teams werkt de Coalitie Leefstijl in de Zorg tot eind 2025 aan deze vraagstukken, om zo ontwikkelingen op dit gebied te ondersteunen, stimuleren en versnellen. De Coalitie wordt gecoördineerd door TNO, in afstemming met het ministerie van VWS. Naast TNO zijn Patiëntenfederatie Nederland, NFU en Vereniging Arts & Leefstijl verantwoordelijk voor de dagelijkse organisatie van de Coalitie.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2024;2(1):31–4)

‘PLANETARY HEALTH’ IS DE BASIS VAN ALLES, DUS OOK VAN LEEFSTIJLGENEESKUNDE

SAMENVATTING

De klimaatcrisis vormt een toenemende bedreiging voor onze gezondheid. Dit artikel geeft een overzicht van het vakgebied ‘planetary health’ voor alle professionals in de zorg. Het artikel bespreekt negen belangrijke planetaire grenzen en enkele implicaties hiervan voor de menselijke gezondheid. Vervolgens wordt geïllustreerd hoe praktische hulpmiddelen, zoals het Leefstijlroer, kunnen worden gebruikt om klimaatbewuste leefstijladviezen aan patiënten te geven. De zorgsector draagt de verantwoordelijkheid om zich in te zetten tegen de klimaatcrisis. Nederlandse zorgprofessionals kunnen hieraan bijdragen door planetaire gezondheid in hun dagelijkse praktijk te implementeren.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2023;1(4):189–95)

WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK ALS BASIS VOOR DE IMPLEMENTATIE VAN LEEFSTIJL IN DE ZORG

INLEIDING

Passende zorg is zorg op het juiste moment, afgestemd op de behoefte en omstandigheden van de patiënt, en waarover de patiënt en zorgverlener samen beslissen. Passende zorg legt minder de focus op ziekte en behandeling, en meer op de inzet op gezondheid en wat iemand wel kan en wil. Leefstijl vormt een belangrijk onderdeel van passende zorg. Daarom zet de Coalitie Leefstijl in de Zorg zich in om de inzet op gezonde leefstijl in en vanuit de reguliere zorg te vergroten.

Net zoals bij andere aspecten van passende zorg is het ook belangrijk dat leefstijl(zorg) ‘werkt’, dat het bijdraagt aan betere (ervaren) gezondheid, kwaliteit van leven en kwaliteit van zorg. Om te weten wat werkt en om gestructureerd te onderzoeken wat we nog niet weten, zet de Coalitie Leefstijl in de Zorg een van haar zeven teams in om het thema onderzoek aan te pakken. Team Onderzoek werkt aan het verkleinen van de kennisversnippering in het veld en stelt hiervoor als eerste een Strategische Kennisagenda (SKA) Leefstijl in de Zorg op. Het team wordt geregisseerd door TNO en NFU.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2023;1(4):196–7)

EEN COSCHAP HUISARTSGENEESKUNDE MET FOCUS OP PREVENTIE EN EEN GEZONDE EN DUURZAME LEEFSTIJL: GELEERDE LESSEN

SAMENVATTING

Een synthese van theorie en praktijk aan de hand van een coschap leefstijlgeneeskunde en preventie in de huisartspraktijk door een laatstejaars coassistent/CO₂-assistent. Met aandacht voor bevordering van gezondheid op een manier die zowel gezond is voor mens als planeet lijkt een grote maatschappelijke winst te behalen. De rol van de arts als gezondheidsbevorderaar, maar ook de klimaat- en ecologische crisis en daarbij horende negatieve gezondheidseffecten en sociale onrechtvaardigheid, bieden aanknopingspunten voor leefstijlgeneeskunde. De arts als centraal aanspreekpunt in de maatschappij heeft een signalerende, initiërende, coachende en verwijzende functie, ook ten aanzien van het bevorderen van gezondheid via leefstijl. De uitvoering van duurzame leefstijlgeneeskunde en preventie kent vele manieren. In dit coschap werd een aantal overkoepelende lessen geleerd. Ten eerste is een gepersonaliseerde aanpak waarin de mens centraal staat belangrijk. Ten tweede bestaat er een ambivalentie ten aanzien van tijd. Immers, er kan veel in korte tijd, maar een teveel aan klussen in een te korte tijd vormt een barrière. Ten derde kan veel winst worden behaald door te zoeken naar ‘gezondheid co-benefits’, bijvoorbeeld interventies die goed zijn voor gezondheid, goed voor zorgkosten en goed voor milieu. Tot slot is voor toekomstige artsen het aanleren van kennis en vaardigheden ten behoeve van een duurzame en gezonde leefstijl welkom, onder andere omdat een gezonde toekomst voor zowel patiënt als planeet onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2023;1(3):144–9)

UPDATE COALITIE LEEFSTIJL IN DE ZORG

INLEIDING

In maart 2023 gaf de minister van VWS het startsein voor de Coalitie Leefstijl in de Zorg. Deze Coalitie bestaat uit een groeiende verzameling deelnemers die actief is in en om de zorg, in beleid, op het terrein van wetenschap en innovatie of op een andere manier betrokken is bij leefstijl in de zorg. Gedurende de looptijd van de Coalitie, tot eind 2025, wordt u in dit tijdschrift regelmatig op de hoogte gehouden van de werkzaamheden en resultaten van de Coalitie. In dit eerste artikel zetten we uiteen waarom de Coalitie er is, wie betrokken zijn bij de Coalitie, en waar de Coalitie aan werkt en hoe.

(NED TI DSCHR LEEFSTI LGENEESKD 2023;1(3):150–1)

IMPULS VOOR MEER AANDACHT VOOR VOEDING EN LEEFSTIJL IN DE OPLEIDING VAN ARTSEN EN VERPLEEGKUNDIGEN

SAMENVATTING

Het is belangrijker dan ooit om leefstijlgerelateerde ziekten te voorkomen. Inmiddels heeft meer dan de helft van de volwassen Nederlandse bevolking overgewicht en 15% heeft obesitas.¹ Artsen en verpleegkundigen kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan preventie en behandeling van overgewicht en obesitas. Een brede blik op leefstijl en andere factoren bij het ontstaan en tegengaan van obesitas is hierbij cruciaal. Meer aandacht voor leefstijl in het zorgonderwijs is dus noodzakelijk, maar implementatie in het curriculum blijkt een uitdaging.¹² Het project ‘Overgewicht & Leefstijl in Zorgopleidingen’ ondersteunt en versterkt meer aandacht voor leefstijl in zorgopleidingen en biedt een landelijk netwerk van opleidingen en stakeholders. Er is een beweging in gang gezet, aansluitend op het Raamplan Artsopleiding en de Bachelor of Nursing 2030. De komende jaren is doorontwikkeling nodig om dit in leerlijnen in te bedden, docenten te trainen en om preventie en de behandeling van overgewicht te verankeren in het reguliere werkproces van artsen en verpleegkundigen.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2023;2:91–5)

DE KRACHT VAN HET NATIONAAL PREVENTIEAKKOORD

Dit is een editorial bij de bijdrage van M. Poelman, S. Djojosoeparto, C. Dijkstra, F.J. van Lenthe, E. de Vet, C. Kamphuis, getiteld: ‘Aanpassing van de voedselomgeving is geen betutteling, maar van essentieel belang voor het succes van leefstijlgeneeskunde’.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2023;1:32–3)