Opinie

Hoe reageert het brein van mensen met obesitas op voeding? Complexer dan het lijkt

MW. PROF. DR. A. ROEFS
Faculteit Psychologie & Neurowetenschappen, Universiteit
Maastricht

Onderzoek toont aan dat het brein van mensen met obesitas niet structureel gevoeliger of minder gevoelig reageert op eten dan dat van mensen met gezond gewicht. De activiteit in het zogenoemde beloningscircuit blijkt vooral de opvallendheid van voedselprikkels (zowel lekker als vies) te weerspiegelen, niet hun beloningswaarde. Ook verschilt deze reactie sterk per situatie en mindset: denken aan smaak activeert het brein anders dan focussen op gezondheid of calorieën. De verklaring voor obesitas ligt dus niet primair in afwijkende hersenreacties, maar in complexe gedrags- en omgevingsfactoren. Effectieve leefstijlcoaching richt zich daarom op het versterken van een gezondheidsgerichte mindset en het wegnemen van psychologische en praktische barrières voor duurzaam gezond gedrag.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2025;3(5):256–8)

De impact van een gezonde wachtkamer op leefstijlgedrag

Veel Nederlanders bewegen te weinig, wat hun risico op chronische ziekten vergroot. De Academische Huisartsenpraktijk Groningen wil gezonde leefstijl bevorderen door een “gezonde wachtkamer” te creëren, met bijvoorbeeld statafels, om patiënten te stimuleren tot bewustwording en beweging. De omgeving blijkt namelijk gedrag en keuzes sterk te beïnvloeden.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2025;3(5):259–60)

De omgeving over het hoofd gezien bij ontwikkelingsproblemen

SAMENVATTING

Wanneer kinderen zich presenteren met ontwikkelingsproblemen ligt doorgaans de focus op de best passende diagnose en symptomatische interventies. Door deze benadering krijgt de invloed van de omgeving en hoe de context het kind zou moeten ondersteunen onvoldoende aandacht. Essentiële informatie over deze omgevings- en contextfactoren is vaak niet beschikbaar, doordat de relevante bronnen, zoals scholen, zorginstellingen en buurtteams, gebruikmaken van verschillende datasystemen. Dit leidt vaak tot versnipperde zorgtrajecten en onduidelijkheid wie welke verantwoordelijkheid draagt. In dit artikel stellen wij deze kwestie aan de kaak en pleiten voor digitale bestrijding van versnippering om zo de diverse informatielagen samen te brengen en te houden, ten behoeve van een volledig en samenhangend beeld van de ontwikkeling van het kind. Daarbij kunnen ook andere technologieën, zoals smartphones en wearables, worden ingezet om meer reële inzichten te bieden in het dagelijkse leven van kinderen. Kortom, om de zorg voor kinderen te verbeteren, moet de blik worden verruimd en de focus verlegd van individuele tekortkomingen naar de dynamische interactie tussen aanleg, omgeving en context.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2025;3(4):185–7)

De Nijmeegse 4daagse: Is zoveel wandelen gezond?

SAMENVATTING

De Nijmeegse 4Daagse is een flinke fysieke uitdaging, met gezondheidsrisico’s die variëren van onschuldige blaren en overbelastingsblessures tot serieuze hitte- en hartproblemen. Toch wegen de gezondheidsvoordelen ruimschoots op tegen de potentiële risico’s. Met een stapsgewijze trainingsopbouw en tijdige herkenning van klachten blijft de kans op ernstige incidenten klein. Bovendien voldoen deelnemers dankzij hun vele wandeltrainingen vaak ruimschoots aan de beweegrichtlijnen ‒ een belangrijk onderdeel van een gezonde leefstijl. Zo is de 4Daagse niet alleen een sportief doel, maar ook een mooie manier om invulling te geven aan een gezonde leefstijl.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2025;3(3):131–3)

Leefstijlgeneeskunde: een noodzakelijke pijler in de zorg

INLEIDING

De zorg staat onder grote druk. De last van chronische ziekten zoals diabetes type 2, hart- en vaatziekten en obesitas neemt onverminderd toe, en de kosten voor de gezondheidszorg blijven stijgen. Tegelijkertijd wordt steeds duidelijker dat een groot deel van deze aandoeningen te voorkomen is met een gezondere leefstijl.¹ Toch blijft leefstijlgeneeskunde onderbelicht in zowel de medische opleiding als de praktijk. Dit moet veranderen: leefstijlgeneeskunde moet een fundamentele pijler worden in de zorg.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2025;3(2):95–6)

Gewicht of fitheid als doelstelling van leefstijlinterventies?

INLEIDING

Het voorkomen van overgewicht en obesitas is afgelopen decennia enorm toegenomen. Overgewicht en obesitas zijn een aanzienlijk gezondheidsrisico voor deze personen, vooral op het gebied van de cardiovasculaire gezondheid. Leefstijlinterventie is in de richtlijn de eerste stap voor de behandeling van overgewicht of obesitas. Binnen deze context worden gewicht en fitheid vaak genoemd als belangrijke doelstellingen. Maar welke van deze twee moet de primaire focus zijn?

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2024;2(6):270–2)

Leefstijlgeneeskunde in de gynaecologie: tijd voor meer actie?

SAMENVATTING

De gynaecoloog speelt een belangrijke rol in het leven van vrouwen in alle levensfasen en kan positief bijdragen aan de leefstijl en de gezondheid van deze vrouwen, evenals die van hun toekomstige kinderen. Hoewel gynaecologische zorgprofessionals het belang van het bevorderen van gezonde leefstijlgedragingen erkennen, missen zij vaak de kennis, vaardigheden en tijd om dit adequaat te ondersteunen. Er is behoefte aan extra scholing, betere hulpmiddelen, duidelijke verwijsmogelijkheden voor leefstijlondersteuning en een reorganisatie van het zorgsysteem. Met de gynaecoloog in een actieve rol als leefstijlambassadeur kan deze, in samenspraak met de patiënte, een belangrijke bijdrage leveren aan een gezonder leven voor vrouwen en hun toekomstige kinderen.

(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2024;2(5):210–5)