Zelfs één glas frisdrank per dag kan het risico op leverziekte al fors verhogen – en dat geldt zowel voor suikerhoudende als ‘light’-varianten. In een grootschalig prospectief cohortonderzoek onder ruim 123.000 Britse volwassenen werd een duidelijk verband gevonden tussen het dagelijks drinken van suikerhoudende én kunstmatig gezoete dranken en een verhoogd risico op het ontwikkelen van metabole dysfunctioneel-geassocieerde steatotische leverziekte (MASLD) en levergerelateerde sterfte. De hoofdauteur, Lihe Liu, graduate student in de afdeling Gastro-enterologie van het First Affiliated Hospital of Suzhou University (China), presenteerde de bevindingen onlangs op UEG Week 2025 te Berlijn.
Het cohort omvatte 123.788 UK Biobank-deelnemers zonder leverziekte bij aanvang. Drankconsumptie werd in kaart gebracht via herhaalde 24-uurs voedingsvragenlijsten. Vervolgens werden de associaties tussen inname van suikerhoudende dranken en kunstmatig gezoete dranken (LNSSB) en het risico op MASLD, levervetstapeling en leversterfte geëvalueerd. De studieduur bedroeg mediaan 10,3 jaar. Inclusiecriteria waren volwassen leeftijd en afwezigheid van bestaande leverziekte. Interventies betroffen observationele vergelijking van drankconsumptie; primaire eindpunten waren incidentie van MASLD en leversterfte, secundair eindpunt was levervetcontent.
Een dagelijkse inname van 250g suikerhoudende dranken (een groot glas) was geassocieerd met een 50% verhoogd MASLD-risico (hazard ratio HR 1,469). Voor kunstmatig gezoete dranken rapporteerde het onderzoek zelfs een nog hoger risico, namelijk 60% (HR 1,599). Gedurende de totale follow-up ontwikkelden 1.178 deelnemers MASLD en overleden er 108 aan leverziekte. Ook hier bleken de light-drankjes voor slechtere resultaten te zorgen: alleen kunstmatig gezoete dranken bleken geassocieerd met een verhoogd risico op leversterfte.
Volgens de auteurs zijn de biologische mechanismen verschillend: de hoge suikerinhoud in gesuikerde drankjes kan snelle stijgingen van bloedglucose en insuline, gewichtstoename en een verhoogd urinezuur veroorzaken, wat de levervetstapeling versnelt. Kunstmatige zoetstoffen beïnvloeden mogelijk het microbioom, het verzadigingsgevoel en stimuleren de insulinesecretie – elk een risicofactor voor MASLD.
De bevindingen ondersteunen het beperken van zowel suikerhoudende als kunstmatig gezoete dranken als onderdeel van preventie van leverziekten en gerelateerde metabole aandoeningen. Het vervangen van deze dranken door water reduceerde het MASLD-risico met respectievelijk 12,8% en 15,2%. Substitutie van suikerhoudende door kunstmatig gezoete dranken bood géén risicoreductie.
MASLD staat voor Metabole-disfunctie geAssocieerde Steatotische Leverziekte en is de nieuwe naam voor wat voorheen bekend stond als NAFLD, oftewel niet-alcoholische leververvetting. De naam MASLD benadrukt dat de leververvetting wordt veroorzaakt door metabole verstoringen, zoals een verstoorde vet- en suikerstofwisseling, vaak gerelateerd aan overgewicht, diabetes en een ongezonde leefstijl. MASLD omvat een spectrum van leveraandoeningen van eenvoudige vetophoping in de lever tot ernstiger ontstekingen (MASH) die kunnen leiden tot littekenvorming en levercirrose. De naam NAFLD (Non Alcoholic Fatty Liver Disease) werd minder passend bevonden omdat het alleen benoemde dat alcohol geen oorzaak was, terwijl MASLD ook de metabole oorzaak duidelijk maakt.
Referentie
Liu L, Sugar- and low/non-sugar-sweetened beverages and risks of metabolic dysfunction-associated steatotic liver disease and liver-related mortality: A prospective analysis of the UK Biobank. Presented at UEG Week 2025; 7 oktober 2025; Berlijn, Duitsland.
Naar boven
