Onderzoek RIVM onthult risico op nierschade als gevolg van blootstelling aan giftige metalen in voeding

november 2023 Voeding Milieu Nefrologie Willem van Altena
Stop heavy metals - Concept image with hand holding a stop sign against a cadmium chemical element with the Mendeleev periodic table on background

Via voedsel en drinkwater komen mensen in aanraking met chemische stoffen die mogelijk effecten op de gezondheid hebben. Het RIVM onderzocht hoeveel cadmium, lood, arseen en kwik volwassenen (18-65 jaar) uit 10 landen hierdoor binnenkrijgen. De optelsom van blootstelling aan deze 4 metalen is in alle onderzochte landen te hoog. Als volwassenen te veel binnenkrijgen, ontstaat er mogelijk op latere leeftijd nierschade. De nieren werken dan minder goed.

Vooral te veel cadmium en lood

Van de 4 onderzochte metalen dragen vooral cadmium en lood bij aan de mogelijke nierschade. Dit onderzoek is een eerste verkennende studie die het RIVM deed naar de risico’s van gecombineerde blootstelling aan de 4 metalen. Er volgt nog aanvullend onderzoek naar de hoeveelheid van deze metalen in bloed en urine. Eerder deed het RIVM onderzoek naar de opgetelde blootstelling aan stoffen, waaronder metalen, op de ontwikkeling van het brein. Ook toen was de conclusie dat de blootstelling aan deze stofgroepen mogelijk te hoog is.

Cadmium en lood

Cadmium, lood, arseen en kwik zitten onder meer in de bodem en komen daardoor in voedsel terecht. Mensen krijgen te veel cadmium en lood binnen via granen en orgaanvlees; voor lood kan dit ook gebeuren via groente, fruit en drinkwater. De casestudie toont aan dat volwassenen mogelijk al via hun dieet een hogere blootstelling hebben aan cadmium dan het aanvaardbare inname niveau toestaat. Hetzelfde geldt voor blootstelling aan lood alleen.

Wat betreft arseen hadden niet-rijstgranen, vis en zeevruchten en/of samengestelde voedingsmiddelen invloed op de totale gecombineerde blootstelling. Er waren geen voedingsmiddelen met kwik die 5% of meer bijdroegen aan de totale gecombineerde blootstelling.

Richtlijnen Voedingscentrum

Als mensen te veel van bepaalde schadelijke stoffen binnenkrijgen wil dit overigens niet zeggen dat het beter is om sommige levensmiddelen niet meer te eten of te drinken. In deze levensmiddelen zitten namelijk ook veel stoffen die juist gezond zijn, zoals gezonde vetten, eiwitten, vitaminen en mineralen. Om gezond te (blijven) eten en drinken, is het verstandig om de richtlijnen van het Voedingscentrum te volgen.

RIVM werkte voor het onderzoek samen met 9 zusterinstituten en universiteiten. De onderzoekers schreven er een wetenschappelijk artikel over. Dat is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Food Additives & Contaminants.

Referentie

Sprong RC, van den Brand AD, van Donkersgoed G, et al. Combined chronic dietary exposure to four nephrotoxic metals exceeds tolerable intake levels in the adult population of 10 European countries. Food Addit Contam Part A Chem Anal Control Expo Risk Assess. 2023 Nov 3:1-21. doi: 10.1080/19440049.2023.2272716. Epub ahead of print. PMID: 37922338.