Een gezonde leefstijl kan ziektes voorkomen, klachten verminderen en zorgen voor een sneller herstel. Voor veel patiënten is het daarom van belang om hun leefstijl op onderdelen te veranderen. Dit is voor veel mensen vaak lastig, omdat mensen nieuw gedrag moeten aanleren en oude gewoontes moeten afleren. Steun van gelijkgestemden, ofwel peersupport, kan helpend zijn om mensen te motiveren, te stimuleren en ook praktisch te helpen bij het starten en volhouden van leefstijlverandering. De Coalitie Leefstijl in de Zorg ziet de waarde van peersupport voor zowel de patiënt als zorgverlener en brengt het daarom onder de aandacht. De Coalitie zet zich in voor de integratie van leefstijl binnen de zorgpraktijk. TNO, Patiëntenfederatie Nederland, NFU en Vereniging Arts & Leefstijl zijn, in afstemming met het ministerie van VWS, verantwoordelijk voor de dagelijkse organisatie van de Coalitie.
(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2025;3(3):129–30)
Druk op de afspeelknop om de tekst voor te lezen.
Een gezonde leefstijl kan ziektes voorkomen, klachten verminderen en zorgen voor een sneller herstel. Voor veel patiënten is het daarom van belang om hun leefstijl op onderdelen te veranderen. Dit is voor veel mensen vaak lastig, omdat mensen nieuw gedrag moeten aanleren en oude gewoontes moeten afleren. Steun van gelijkgestemden, ofwel peersupport, kan helpend zijn om mensen te motiveren, te stimuleren en ook praktisch te helpen bij het starten en volhouden van leefstijlverandering. De Coalitie Leefstijl in de Zorg ziet de waarde van peersupport voor zowel de patiënt als zorgverlener en brengt het daarom onder de aandacht. De Coalitie zet zich in voor de integratie van leefstijl binnen de zorgpraktijk. TNO, Patiëntenfederatie Nederland, NFU en Vereniging Arts & Leefstijl zijn, in afstemming met het ministerie van VWS, verantwoordelijk voor de dagelijkse organisatie van de Coalitie.
(NED TIJDSCHR LEEFSTIJLGENEESKD 2025;3(3):129–30)
GELIJKWAARDIG EN LAAGDREMPELIG
Peersupport helpt patiënten bij het nemen van regie over hun eigen gezondheid en draagt zo bij aan blijvende veranderingen in leefstijl. Het delen van ervaringen is daarin de basis. Patiënten moedigen elkaar aan, delen inspiratie en bieden steun op basis van gedeelde ervaringen, vragen en uitdagingen. Gelijkwaardigheid, vertrouwen en toegankelijkheid vormen de kern van peersupport.
(H)erkenning en steun van gelijkgestemden biedt iets wat zorgverleners, door gebrek aan tijd en diversiteit of vanuit hun professionele rol, vaak niet kunnen geven. Met peersupport halen patiënten betere gezondheidsresultaten en het vermindert de laagcomplexe zorgvraag. Dat kan leiden tot verminderde werkdruk voor de zorgprofessional en meer voldoening uit het werk.
STEUN BIJ DUURZAME GEDRAGSVERANDERING
Peersupport is een vorm van ondersteuning die patiënten vinden bij mensen die in een vergelijkbare situatie zitten of hebben gezeten (de peers). Dat kunnen anderen zijn met soortgelijke ervaringen, vragen, uitdagingen of een gedeelde visie op gezondheid. Soms komt deze steun uit de eigen omgeving – denk aan een partner die ook wil stoppen met roken of een buurvrouw die eveneens gezonder wil leven door meer te bewegen. Maar wanneer passende steun binnen het bestaande netwerk ontbreekt, kan georganiseerde peersupport een waardevol alternatief zijn. Peersupport helpt patiënten de regie over hun gezondheid te nemen, wat bijdraagt aan hun algehele welzijn, en heeft daarnaast andere belangrijke functies, zoals sociale verbinding met anderen, een luisterend oor, plezier in een gezamenlijke activiteit (bijv. als beweegmaatje), of juist als stok-achter-de-deur.
Peers delen de wens om te werken aan een gezondere leefstijl en stimuleren elkaar daarin door te motiveren, uit te dagen, te spiegelen en te coachen. Er is geen hiërarchie en er bestaat niet één juiste aanpak. In contact met anderen ontdekken patiënten nieuwe perspectieven en inspirerende voorbeelden die hen helpen hun eigen gezondheid op een voor hen passende manier te verbeteren. Zorgverleners kunnen hierbij een ondersteunende rol spelen als deskundige, vraagbaak of begeleider, maar blijven op de achtergrond.
TYPEN PEERSUPPORT
Je kunt verschillende typen steun onderscheiden (zie Figuur 1), die nodig zijn voor duurzame gedragsverandering:
FIGUUR 1. Weergave van verschillende typen van steun.
Klik hier voor de “whitepaper”: De kracht van peersupport bij leefstijlverandering en laat je inspireren door de voorbeelden.
Emotionele steun: Dit is steun in de vorm van erkenning en een luisterend oor. Het helpt iemand om zich begrepen te voelen. Dat geeft kracht om door te zetten in moeilijke tijden. Het ontvangen van empathie kan stress en tegenslagen draaglijker maken.
Informatieve steun: Dit omvat het delen van informatie en ervaringen over de aandoening en de rol van leefstijl in het beloop van de aandoening. Hierdoor kunnen patiënten goed geïnformeerde keuzes voor zichzelf maken.
Praktische steun: Het delen van tips en handvatten, zoals recepten, een fijne yoga-app of een interessante nieuwsbrief. Maar ook praktische hulp, zoals samen een gesprek met de arts voorbereiden, samen boodschappen doen of vervoer naar een wandelgroep bieden. Deze manier van steun kan drempels verlagen en uitdagingen op de weg naar gedragsverandering minder zwaar maken.
In Nederland wordt peersupport op uiteenlopende manieren en in diverse samenstellingen aangeboden (zie Figuur 2). Heel laagdrempelig zijn bijvoorbeeld blogs, nieuwsbrieven en vrij toegankelijke webinars die worden verzorgd door ervaringsdeskundigen en patiëntenorganisaties, en waarin ervaringen en verhalen van vergelijkbare anderen worden gedeeld. Online wordt interactie in groepen georganiseerd of 1:1, direct of op een moment dat het iemand zelf uitkomt. En ook fysiek contact is mogelijk, individueel of in groepsverband. Peersupport wordt met of zonder begeleiding van een zorgverlener aangeboden. Het kan deel uitmaken van een tijdelijk programma of een doorlopend initiatief, en is beschikbaar in zowel gratis als betaalde varianten. Sommige vormen richten zich op een brede doelgroep, terwijl andere specifiek zijn ontwikkeld voor mensen met een bepaalde hulpvraag of leerbehoefte. Voor iedereen is een passende vorm van support vindbaar.
FIGUUR 2. Overzicht van de kenmerken van steun.
De effectiviteit van peersupport hangt niet af van de vorm, maar van de mate waarin het aansluit bij de behoeften, vaardigheden en leerstijl van de patiënt. Herkenning speelt daarbij een sleutelrol: deelnemers moeten zich in elkaar herkennen en zich aangesproken en gestimuleerd voelen door elkaars voorbeeld en verlangen naar verandering. Dat onderlinge contact kan krachtige motivatie bieden voor een positieve leefstijlverandering.
Om de beste ervaringen te bieden, gebruiken wij en onze partners technologieën zoals cookies om informatie over het apparaat op te slaan en/of te openen. Toestemming voor deze technologieën stelt ons en onze partners in staat om persoonlijke gegevens zoals surfgedrag of unieke ID's op deze site te verwerken en om gepersonaliseerde en niet-gepersonalisserde advertenties te tonen. Indien u geen toestemming geeft of deze intrekt, kan dit invloed hebben op bepaalde functies.
Klik hieronder om in te stemmen met het bovenstaande of om specifieke keuzes te maken. Uw keuzes zullen alleen worden toegepast op deze site. U kunt uw instellingen te allen tijde wijzigen, inclusief het intrekken van uw toestemming, door gebruik te maken van de knoppen op het Cookiebeleid of door te klikken op de knop 'Toestemming beheren' onderaan het scherm.
Functioneel
Altijd actief
De technische opslag of toegang is strikt noodzakelijk voor het legitieme doel het gebruik mogelijk te maken van een specifieke dienst waarom de abonnee of gebruiker uitdrukkelijk heeft gevraagd, of met als enig doel de uitvoering van de transmissie van een communicatie over een elektronisch communicatienetwerk.
Voorkeuren
De technische opslag of toegang is noodzakelijk voor het legitieme doel voorkeuren op te slaan die niet door de abonnee of gebruiker zijn aangevraagd.
Statistieken
De technische opslag of toegang die uitsluitend voor statistische doeleinden wordt gebruikt.De technische opslag of toegang die uitsluitend wordt gebruikt voor anonieme statistische doeleinden. Zonder dagvaarding, vrijwillige naleving door uw Internet Service Provider, of aanvullende gegevens van een derde partij, kan informatie die alleen voor dit doel wordt opgeslagen of opgehaald gewoonlijk niet worden gebruikt om u te identificeren.
Marketing
De technische opslag of toegang is nodig om gebruikersprofielen op te stellen voor het verzenden van reclame, of om de gebruiker op een site of over verschillende sites te volgen voor soortgelijke marketingdoeleinden.
