Dat het Mediterrane dieet allerlei gunstige gezondheidseffecten heeft is inmiddels genoegzaam bekend. Maar mogelijk wordt het Afrikaans dieet de volgende gezonde voedselrage. Onderzoekers van Radboudumc en een universiteit in Tanzania hebben ontdekt dat het lokale dieet veel ontstekingsremmende eigenschappen bezit. En dat een omschakeling van het traditioneel Afrikaanse naar een Westers dieet al binnen slechts twee weken ontstekingsreacties veroorzaakt en het afweersysteem verzwakt. Het onderzoek, geleid door dr. Quirijn de Mast, werd recent gepubliceerd in Nature Medicine. De studie toont hoe snel voedingsveranderingen metabole processen zowel ten goede als ten kwade kunnen beïnvloeden die geassocieerd worden met welvaartsziekten zoals diabetes en hart- en vaatziekten.
Door toenemende verstedelijking en economische ontwikkeling vindt er in sub-Sahara Afrika een snelle voedingstransitie plaats van traditionele naar Westerse eetpatronen met veel hoogbewerkt voedsel en weinig vezels. Om de gezondheidseffecten hiervan te bestuderen, werd een gerandomiseerd onderzoek opgezet in de Kilimanjaro-regio van Noord-Tanzania. De onderzoekers rekruteerden 77 gezonde mannelijke vrijwilligers uit zowel stedelijke als landelijke gebieden.
De deelnemers werden verdeeld in verschillende groepen: sommigen wisselden van een traditioneel naar een Westers dieet, anderen juist van Westers naar traditioneel, een derde groep consumeerde een gefermenteerde bananendrank (‘Mbege’) en een controlegroep behield hun normale voedingspatroon. De interventieperiode bedroeg twee weken, met een follow-up na vier weken.
De primaire uitkomstmaten waren veranderingen in het immuun- en metabole profiel voor en na de interventie en bij de follow-up. Bij deelnemers die overschakelden op een Westers dieet werden significante veranderingen vastgesteld in metabole signaalroutees die geassocieerd zijn met niet-overdraagbare ziekten. Ook werd een pro-inflammatoire toestand gemeten met verminderde cytokineresponsen in het bloed na microbiële stimulatie.
In contrast hiermee vertoonden de deelnemers die overstapten naar het traditionele Afrikaanse voedingspatroon of die de gefermenteerde Mbege-drank consumeerden juist overwegend anti-inflammatoire effecten. Opvallend was dat sommige veranderingen in het immuun- en metabole profiel nog steeds aanwezig waren bij de follow-up na vier weken, wat wijst op een aanhoudend effect van de kortdurende interventie.
Het traditionele Afrikaanse dieet in de studie bestond voornamelijk uit groenten, fruit, peulvruchten, volkoren granen zoals gierst en sorghum, en beperkte hoeveelheden vlees (twee keer per week). Gefermenteerde producten vormden een belangrijk onderdeel. Het Westerse dieet bevatte daarentegen juist dagelijks vlees, pizza, witte rijst, pasta, friet, witbrood en weinig vezelrijke groenten en fruit. De gefermenteerde bananendrank Mbege, die in een aparte interventiegroep werd getest, bleek significante anti-inflammatoire eigenschappen te bezitten. Deze bevindingen onderstrepen het belang van traditionele fermentatietechnieken die in veel inheemse voedselculturen een centrale rol spelen.
De bevindingen hebben potentieel belangrijke gevolgen voor preventie en behandeling van welvaartsziekten, zowel in Afrika als wereldwijd. De studie levert bovendien bewijs voor het belang van het behoud van inheemse voedingspraktijken in sub-Sahara Afrika als strategie tegen de toenemende prevalentie van niet-overdraagbare ziekten in de regio.
Voor gezondheidsprofessionals bieden de resultaten concrete aanknopingspunten voor voedingsadviezen gericht op ontstekingsremming. Met name het positieve effect van het traditionele dieet op immuunrespons en metabole markers suggereert dat specifieke elementen hieruit mogelijk therapeutische toepassingen hebben.
Naar boven
